Ondernemersbloed

Ondernemen is veel meer dan werken. Ondernemen betekent een enorme betrokkenheid, creativiteit, innovatie en inspiratie. Ondernemen is vallen en altijd weer opstaan. Voor uw eigen onderneming kan iedereen u op elk moment van de dag (en nacht!) wakker maken. U bent trots op uw product en u zorgt voor tevreden klanten. U kijkt terug op mooie successen en heel af en toe op teleurstellingen. Kortom: ondernemen doet u met hart en ziel.

Soms even afstand nemen

Uw onderneming draait goed en toch is het soms goed om eens met gepaste afstand naar uw bedrijf te kijken. U kunt bijvoorbeeld eens kijken naar uw rendement. Een goede indicator is de rentabiliteit op uw eigen vermogen (REV). Dit geeft de verhouding weer tussen je netto-winst en je gemiddelde geïnvesteerde eigen vermogen.

Stel dat het gemiddelde geïnvesteerde eigen vermogen €100.000 bedraagt en uw nettowinst (na aftrek van je eigen salaris) bedraagt €20.000, dan bedraagt je REV 20%. Dat is een mooie score en dat ontvangt u momenteel niet als je je geld op de bank zou zetten. Maar u bent ondernemer dus u loopt ook risico.

Stel dat u naast uw eigen vermogen ook vreemd vermogen (leningen) hebt ten bedrage van gemiddeld €50.000 en daarvoor heeft u €2.000 rente betaald.

Herfinanciering van je onderneming

In het bovenstaande geval kunt u ervoor zorgen dat de rentabiliteit op uw eigen vermogen aanzienlijk verbetert door herfinanciering van uw onderneming. Herfinanciering van uw onderneming wil zeggen dat u de verhouding tussen uw eigen vermogen en uw vreemd vermogen verandert. Herfinanciering is niet altijd mogelijk, u moet aan voorwaarden voldoen.

In het hierboven geschetste geval is herfinanciering wellicht mogelijk omdat aan twee belangrijke voorwaarden is voldaan: 1. De solvabiliteit is hoog (67%) en 2. Er is sprake van een gunstig hefboomeffect.

Solvabiliteit

De solvabiliteit van een onderneming is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. Het verschil tussen het totale vermogen en het eigen vermogen is het vreemde vermogen (schulden). In dit voorbeeld bedraagt het eigen vermogen €100.000 en het vreemde vermogen €50.000. Het totale vermogen bedraagt daarmee €150.000. Hieruit kan worden afgeleid dat de solvabiliteit 67% bedraagt. De vuistregel is dat een onderneming een gezonde solvabiliteit heeft als deze tenminste 20% bedraagt. Welke solvabiliteitseis de bank in werkelijkheid hanteert is echter van nog veel meer factoren afhankelijk. De bank neemt de specifieke risico’s in de branche mee en kijkt ook of de ondernemer zijn risico’s goed beheerst. Voor de eenvoud gaan we in dit voorbeeld verder uit van de vuistregel van 20%. Dit komt neer op €30.000 eigen vermogen en €120.000 vreemd vermogen.

Hefboomeffect

De hefboom geeft aan of de onderneming met het aantrekken van extra leningen ervoor kan zorgen dat het rendement van het eigen vermogen (REV) verbetert of verslechtert. In een situatie dat de REV verbetert, is sprake van een gunstige hefboomwerking.

Om te kunnen bepalen of sprake is van een gunstig hefboomeffect, moeten we naast het rendement op het eigen vermogen ook weten wat het rendement is op het vreemde vermogen (RVV) en het rendement op het totale vermogen (RTV).

Het rendement op het vreemde vermogen is de verhouding tussen de betaalde rente en het gemiddelde vreemde vermogen. In dit voorbeeld: €2.000/€50.000=4%. Het rendement op het totale vermogen is het totaal betaalde bedrag aan de vermogensverschaffers van de onderneming. Dat is de vergoeding voor het eigen vermogen (winst) en de vergoeding voor het vreemd vermogen (rente). In dit voorbeeld: (€2.000+€20.000=€22.000)/€150.000=14,7%.

Nu deze informatie beschikbaar is, kunnen we bepalen of er sprake is van een gunstige hefboomwerking. In dit geval is de rentabiliteit op het totale vermogen (RTV) 14,7% en het rendement op het vreemde vermogen (RVV) bedraagt 4%. Zo lang geldt dat RTV>RVV is sprake van een gunstige hefboom, of met andere woorden: het is financieel aantrekkelijk om vreemd vermogen (lening) aan te trekken.

Groei of verkleinen eigen vermogen?

Nu we weten dat het aantrekken van vreemd vermogen financieel aantrekkelijk is, kunnen op hoofdlijnen twee keuzes voor herfinanciering worden gemaakt: 1. Groei van de onderneming of 2. Het eigen vermogen verkleinen. Beide scenario’s hebben voordelen en nadelen.

De financiële uitwerking van het maximale groeiscenario

Het maximale groeiscenario houdt in dat we maximaal gaan lenen, met een gelijkblijvend eigen vermogen. Het eigen vermogen bedraagt €100.000. Met een minimale solvabiliteit van 20% betekent dat een vreemd vermogen van €400.000 en een balanstotaal van €500.000. Het balanstotaal neemt toe tot €500.000 / €150.000=333%. Ervan uitgaande dat de bedrijfsactiviteiten gelijk groeien met de groei van het balanstotaal, wordt de winst (afgerond) €67.000.  Dat is meer dan een verdrievoudiging van de winst!

Onttrekken eigen vermogen aan de onderneming

Het eigen vermogen in de uitgangssituatie bedraagt €100.000. Indien het eigen vermogen tot de vuistregel van 20% van het balanstotaal, wordt het teruggebracht tot €30.000. Dit betekent dat het vreemd vermogen kan toenemen met €70.000 tot €120.000. Doordat het vreemde vermogen stijgt ten opzichte van de uitgangssituatie, zal ook de rentelast toenemen. De toename van de rentelasten zullen (bij gelijkblijvende voorwaarden) toenemen met 4% van 70.000 = €2.800. Met dit bedrag zal de nettowinst afnemen (voor de eenvoud is het fiscale effect buiten beschouwing gelaten) tot €17.200

Welke keuze?

Bovenstaande scenario’s zijn extremen en een combinatie van beide scenario’s is uiteraard ook mogelijk. Dit voorbeeld is ook een vereenvoudiging van de werkelijkheid en iedere situatie is uniek. Toch is het goed af en toe eens achterover te leunen en objectief naar de financiën van je onderneming te kijken. U kunt hiervoor bijvoorbeeld een afspraak maken met je accountant of een accountmanager van de bank. Uw droom van een groeiende onderneming kan dichterbij komen of wellicht wilde je altijd al een tweede huis kopen of een mooie klassieke auto. En ondernemersbloed kruipt waar het niet gaan kan, misschien heb je een kind die een onderneming wil starten….

Jeroen van der Tol is zelfstandig ondernemer en kan worden ingehuurd voor financiële opdrachten, bijvoorbeeld als controller of financieel manager. Daarnaast heeft hij een adviespraktijk voor risicomanagement. Jeroen heeft op Nyenrode business universiteit de controllersopleiding gevolgd.

Bezoek LinkedIn van Jeroen van der Tol