Ondernemer wil meer steun bij duurzaam ondernemen

De helft van de ZZP’ers en de ondernemers in het MKB ervaart belemmeringen bij het verduurzamen van de bedrijfsvoering. Dat blijkt uit recente onderzoeken van onder anderen de Kamer van Koophandel en Oktober, een Europees platform voor MKB-financieringen dat actief is in Frankrijk, Spanje, Italië en Nederland. Het ontbreekt de ondernemers vooral aan kennis van wetgeving, subsidies, mogelijkheden om energie te besparen en om producten duurzamer te maken. Ook hebben ze moeite om voldoende financiële middelen bij elkaar te krijgen om hun businesscases sluitend te maken.

Bereid om te investeren in duurzaamheid
De meeste ondernemers (93%) zijn actief bezig om duurzaamheid een onderdeel van hun activiteiten te laten zijn. Ze passen de bedrijfsvoering aan om het energieverbruik te beperken en ze nemen maatregelen waardoor er in het productieproces meer rekening wordt gehouden met het milieu en met de maatschappelijke impact, ze houden zich hierdoor bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook wordt er steeds bewuster omgegaan met mobiliteit en transport. De bedrijfsomvang is een indicatie voor het belang dat in het bedrijf wordt gehecht aan duurzaam ondernemen. Hoe groter het bedrijf, hoe meer aandacht en hoe meer geld er wordt besteed aan duurzame activiteiten.

Motivaties om te verduurzamen

Redenen om Duurzaam te ondernemen (bron: KVK)

De belangrijkste reden voor ondernemers om zich met maatschappelijk verantwoord ondernemen bezig te houden is dat zij zich verantwoordelijk voelen voor het milieu. 80% geeft aan zich te willen inspannen voor een betere wereld. Andere motivaties om te verduurzamen hebben een financiële achtergrond of te maken met wensen van de klant. Daarnaast is wetgeving en het krijgen van een voorsprong op de concurrentie een stimulans om te verduurzamen. De belangrijkste opbrengst van de inspanningen om duurzaam te ondernemen is het gevoel van voldoening om bij te dragen aan een betere wereld. Ook hebben veel ondernemers het idee dat het imago van hun bedrijf verbetert.

Andere prioriteiten
Niet elke ondernemer is bereid zich in te spannen om te verduurzamen. 13% van de ZZP’ers en 9% van de MKB-bedrijven wil niets met duurzaam ondernemen te maken hebben. Ze vinden andere maatschappelijke vraagstukken belangrijker of hebben het gevoel toch geen invloed te hebben op de klimaatverandering. Een klein deel, ongeveer 10% van de ondernemers die duurzaam ondernemen niet interessant vindt, ontkent dat de klimaatverandering het gevolg is van menselijk handelen. Zij denken dat de temperatuurveranderingen op aarde van alle tijden zijn en dat de mens daar geen invloed op kan uitoefenen.

Ondernemers hebben meer informatie nodig
Ongeveer een kwart van de ondernemers werkt samen met klanten en leveranciers. Die beschikken over specifieke kennis die helpt om hun duurzame ambities waar te maken. Voor informatie over duurzaam ondernemen wordt er vooral naar de overheid gekeken. Andere informatiebronnen zijn brancheorganisaties en leveranciers. ZZP’ers vertrouwen voor hun informatievoorziening vooral op hun netwerk en het internet. Maar al die bronnen voldoen niet. Bijna driekwart van de ondernemers geeft aan behoefte te hebben aan meer ondersteuning. Duurzaam ondernemen gaat gepaard met de kennis om het te kunnen doen. Dat betreft praktisch advies over subsidies – om duurzame investeringen te doen – en wetgeving, maar ook heel praktische informatie over energiebesparing en manieren om de duurzame producten en diensten duurzamer te maken. Hierbij is duurzaam personeelsbeleid ook niet uitgesloten.

Financiële belemmeringen vertragen verduurzaming
Gebrek aan financiën is voor ongeveer de helft van de ondernemers een reden om af te zien van verduurzaming van de bedrijfsvoering. Zij slagen er niet in om hun businesscase sluitend te maken. Dat heeft vooral te maken met een gebrek aan financiële middelen. Een andere oorzaak is, dat hun klanten niet bereid zijn om meer voor de verduurzaamde producten te betalen. Samen met het eerder genoemde gebrek aan kennis van wet- en regelgeving, worden ook tijdgebrek en te weinig inhoudelijke kennis van concrete maatregelen genoemd als belemmering om te verduurzamen.

Traditionele kredietverstrekking voldoet niet
Eén van de oorzaken van een tekort aan financiële middelen is het systeem van kredietverstrekking. Bij het aantrekken van geld worden ondernemers geconfronteerd met starre en verouderde richtlijnen, die door de banken worden gehanteerd. Daarbij worden aanvragen voor leningen alleen beoordeeld op basis van de historie van de kredietvrager. Duurzaamheid wordt daarin niet meegenomen. Dit is een groot probleem, dat voorlopig nog niet is opgelost. De verwachting is dat de implementatie van het Klimaatakkoord in de financiële regelgeving een dermate grote impact heeft op de flexibiliteit van de financiële systemen, dat het nog jaren gaat duren voordat dit is gerealiseerd.

Crowdfunding voor verduurzamingskrediet
Een financieringsvorm die veel beter geschikt is om verduurzaming te financieren is crowdfunding. Deze vorm van financiering is steeds populairder aan het worden. Het aantal projecten dat door middel van crowdfunding mogelijk is gemaakt is in 2018 met 50% gestegen. Dat komt doordat er bij crowdfunding geen sprake is van de strenge richtlijnen waar banken zich aan moeten houden. Voor duurzaamheidsprojecten is dat een uitkomst, omdat het daarbij niet zozeer om cijfers uit het verleden gaat, maar juist om de invloed in de toekomst.

Verduurzamen betekent innoveren
De obstakels die ondernemers tegenkomen zijn geen reden om te stoppen met verduurzamen. Vooral wanneer er kosten worden bespaard of als er extra inkomsten in het vooruitzicht worden gesteld is de bereidheid groot om te investeren in verduurzaming. Daarbij wordt vooral gedacht aan de gebruikelijke maatregelen om te ‘vergroenen’: energie besparen, mobiliteit, materiaalgebruik en duurzaam inkopen. Maar om de klimaatdoelstellingen te halen en in 2050 een volledig circulaire economie te hebben is veel meer nodig. En dat vraagt om inspiratie. Die is te vinden bij koplopers, bedrijven die al een transformatie naar een volledig duurzame bedrijfsvoering achter de rug hebben.

Bank verplichten om duurzaam te investeren
In de komende jaren zal de hele samenleving langzamerhand verduurzamen. Over hoe dat eruit gaat zien en wie de rekening moet betalen zal de komende jaren nog veel worden gediscussieerd. Maar om het tempo er in te houden is er op korte termijn een oplossing nodig voor de bekostiging. Crowdfunding is een deel van die oplossing. Maar ondernemers zien voor de bekostiging van de verduurzaming ook nog steeds een rol weggelegd voor de banken. Twee derde van hen vindt zelfs dat banken nu al verplicht moeten worden om een deel van hun portefeuille in duurzame projecten te investeren, zodat zij een positieve bijdrage kunnen leveren.